به گزارش خبرنگار خبرگزاری«حوزه» در یزد، فهیمه زارع، عصر دوشنبه  در چهارمین جلسه از سلسله جلسات عاشورایی بازخوانی جریان کربلا از منظر زن و خانواده که با موضوع «نقش پدری در جریان کربلا» که در مرکز تخصصی فقه و اصول فاطمة الزهرا(س) اردکان برگزار شد، با اشاره به اینکه حادثه کربلا از جمله جاودانه ترین رویدادهای بستر تاریخ است اظهار داشت: زمانه تاکنون چنین حادثه ای  را با آثار و ابعاد متفاوت را به خودش ندیده است .

وی افزود: این حادثه برای همه افراد و از منظر های گوناگون درس آموز است و تمام کسانی که به تعامل به این حادثه نشسته اند بر اساس زاویه دیدشان از جمله مبارزان درس مبارزه، آزادگان درس آزادی و مصلحان اجتماعی درس اصلاح گرفته اند.

عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده با بیان اینکه هرچه حوزه علم گسترش پیدا کرد برداشت های علمی از این جریان هم گستردگی پیدا کرد، افزود:  تاکنون از منظر زن و خانواده تحقیق و پژوهش هایی در مورد واقعه کربلا رخ داده است که نقش و جایگاه پدری یکی از این نقش ها در قالب خانواده است،

زارع  با اشاره به اینکه خانواده به عنوان کوچک ترین نهاد اجتماعی درتحولات عظیم بشری نقش دارد؛ تصریح کرد: هرکدام از اعضای خانواده دارای نقش های متفاوت، وظایف و حقوق متفاوتی هستند و نقش پدری یکی از مهم ترین نقش های خانواده و در رأس هرم خانواده است.

وی ادامه داد: گرچه نظریات مختلفی در  زمینه نقش پدری مطرح شده است، ولی در اسلام از جایگاه بالایی برخوردار است،  و بر اساس روایات و سنت، تربیت، مسئولیت پذیری، فضایل اخلاقی، شجاعت و مبارزه همه در بستر خانواده صورت می گیرد که نقش اصلی آن برعهده پدر و مادر است و پدر در آموزه های اسلامی از اهمیت عظیمی برخوردار است.

*جایگاه پدر و بازنمایی ناقص

عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده با تأکید بر اینکه روایات متعددی از اهمیت جایگاه مادر به گوشمان خورده است، افزود: روایاتی که در اهمیت جایگاه پدر وجود دارد کمتر در ادبیات امروز ما بازنمایی شده است، ما روایتی از حضرت رسول داریم که «پدر وسط و میان بهشت است اگر می خواهید آن را نگه دار و اگر می خواهید آن را ضایع کن»، یعنی اینکه اگر بهشت را می خواهید باید احترام پدر حفظ بشود و اگر به این احترام و جایگاه اهمیت ندهید بهشت را هم از دست می دهید.

زارع با بین این که در جامعه امروز جایگاه پدران خدشه دار شده است، اظهار داشت: این خدشه از ناحیه فرزندان و تا حدودی مادران، خانواده و رسانه ایجاد شده است و این نقش از جایگاهی واقعی خود برخوردار نیست و جامعه را با مشکلات متعددی روبرو کرده است.

وی اذعان کرد: در حوزه «پدران و مردانگی» و یا خاص «پدران» بافقر پژوهشی روبرو هستیم و یا پژوهش های بسیار کمی انجام شده است، در حالی که در مورد مادران، اشتغال زنان، آسیب های زنان و مسائل مربوط به زنان پژوهش های بسیاری صورت گرفته است.

عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده ادامه داد: غربی ها به دلیل مشکلات جریان مدرنیته در قرون گذشته مطالعات بسیار خوبی در این زمینه داشته اند و در کتابی با هیمن موضوع ریشه اصلی مشکلات را در آمریکا و جامعه غربی فقدان پدر عنوان می کنند که جامعه مدرن غربی در جریان صنعتی شدن و مدرنیته و با اتفاقاتی که در حوزه برابری جنسیتی و آزادی جنسی و فعالیت های فمینیستی رخ داد  نقش پدران هر روز کمرنگ تر شد.

زارع با اشاره به اینکه بررسی هایی در رابطه با آثار این کمرنگ شدن نقش پدران در جوامع غربی انجام شده است،‌افزود: آماری وجود دارد که نشان می دهد افرادی که آسیب های اجتماعی را در آمریکا ایجاد کرده اند از غیبت پدر رنج می برند.

* آمار آسیب های اجتماعی در آمریکا

عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده گفت: در مستندی که در کشور آمریکا تولید شده است بیان می کند  از هر ده بارداری نوجوانان در آمریکا هفت نفر بچه های فاقد بی پدر هستند که ۸ برابر میانگین جهانی است و از هر ۱۰ خودکشی جوانان ۶ مورد پدر ندارند و از هر ۱۰ بیمار مراکز درمان اعتیاد ۷.۵ درصد بدون پدر هستند یعنی ۱۰ برابر میانگین است.

وی فزود: در این مستند آمریکایی از هر ده جوان زندانی ۸.۵ درصد بدون پدر هستند و ۲۰ برابر میانگین جوانانی که در زندان به سر می برند بچه های تک سرپرست بوده اند که یا به دلیل طلاق بوده  که حضانت با مادران است یا به دلایلی مثل خارج از ساختار خانواده به دنیا آمده اند و پدران مشخص و معینی ندارند؛ از هر ۱۰ تجاوزی که در آمریکا اتفاق می افتد ۸ تجاوز توسط افراد بدون پدر صورت می گیرد، از هر ۱۰ نفر بی خانمانی که در آمریکا حضور دارد ۹ نفر افراد بدون پدر هستند و از هر ۱۰ ترک تحصیل ۷ نفر افراد بدون پدر هستند.

*تضعیف جایگاه پدر در سریال های ایرانی

زارع با اشاره به تضعیف جایگاه پدر در سریال های ایرانی، افزود: پدرها در سریال به عنوان افراد  دست و پا چلفتی که قدرت تصمیم گیری ندارند، بازنمایی می شوند و این مادر است که همیشه تصمیمات درست را می گیرد ،در صورتی که این بازنمایی آسیب هایی را متوجه آینده جامعه می کند که ممکن است خود سازندگان سریال ها توجهی به این پیامدها نداشته باشند.

عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده با تأکید بر اینکه نظریات متفاوتی در مورد فرزندپروری پدران داریم خاطرنشان کرد: نظریه «بامریند» در سبک فرزندپروری مقتدرانه دو مقوله را مهم می کند که اتفاقا آموزه های اسلامی و به خصوص برخوردی که امام حسین(ع) از ابتدا تا آنها بر روی آن تأکید داشت هم همین مسیر را طی می کند، بامریند تأکید می کند که در شیوه تربیت مقتدرانه والد یا والدین باید دو مقوله اقتدار و صمیمیت را با هم داشته باشند.

وی با اشاره به اینکه این راه رسیدن به تربیت اخلاقی و اجتماعی مناسب فرزند است،‌ عنوان کرد: در مورد خانواده های ایرانی تصویری که از پدران داریم امروز گاهی به نقش نان آوری منحصر می شود و ابعاد دیگری که پدران در نقش هویت فرزندان و نقششان در آینده های اجتماعی فرزندان کمتر دیده می شود که این تبعات بسیاری می تواند داشته باشد.

عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده، تصریح کرد: درجامعه ایرانی امروز آنچه بازنمایی می شود نقش اصلی تربیت را مادران برعهده دارند که این ماجرا اتفاقا به ضرر مادران تمام می شود، در حالی که مادران به اندازه کافی مسئولیت های خطیری دارند و این نادیده گرفتن نقش پدران در امر تربیت بار روی دوش مادران را سنگین تر می کند،‌در صورتی که دین اسلام اتفاقا مسئول اصلی تربیت را پدر معرفی می کند و روز قیامت اگر فرزندی به انحراف کشیده بشود پدر خانواده مؤاخذه می شود.

*نقش پدری امام حسین(ع) در تربیت فرزندان

زارع با اشاره به اینکه سیره تربیتی امام حسین(ع) منحصر به جریان کربلا نبوده است، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه مکتوباتی که به ما رسیده به صورت ویژه به جریان کربلا پرداخته است بیشتر از نظر تربیتی به این دوره محدود می شویم، جنبه ای که در کربلا می بینیم به ما نشان می دهد که چه اتفاقاتی در یک بستر زمانی افتاده است که ما با جوانی مانند امام سجاد(ع) مواجه هستیم با خطبه های آتشین و با دخترانی مانند حضرت سکینه و حضرت فاطمه صغری با آن کنشگری فعالی که دارند.

وی با اشاره به بحث صمیمیت و اقتدار امام حسین(ع) با فرزندان و دیگران تأکید کرد: این بعد صمیمانه رابطه فرزند و پدر هست که امروز در جامعه امروز ایرانی فراموش شده و زمینه ای که برای ما ایجاد شده است نقش اصلی تأمین نیازهای عاطفه فرزندان برعهده مادران هست اما ما می دیدیم که امامان و اهل بیت تا چه حد روابط عاطفی صمیمانه با فرزندانشان برقرار می کردند.

زارع با تأکید بر اینکه ما تنها بخشی از سیره اهل بیت و امام حسین(ع) را در جریان کربلا پررنگ کرده ایم، افزود: همین سیره معرفی نشده ابعاد بسیار راهگشایی دارد، صمیمیت شدیدی که بین امام حسین و فرزندان وجود داشت از جمله این ویژگی هاست، چیزی که در امر تربیت موفق به بچه ها کمک می کند ابراز محبت است و متأسفانه ما درجامعه امروز این ابراز محبت را از جانب پدران کمتر می بینیم.

عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده ادامه داد: در حالی که وقتی امام سجاد(ع) وارد می شدند امام حسین(ع) می ایستادند و ایشان را در آغوش می گرفتند و به ایشان می گفتند که فدای تو بشوم چه خوشبو هستی تو، این چنین رابطه صمیمی بین یک پدر و پسر است در صورتی که امروز این رابطه صمیمی بین پدر و دختران هم مشاهد نمی شود.

وی بیان کرد: درجریان کربلا امام حسین(ع) علی رغم اینکه در مهلکه جنگ بودند هر چند وقت یک بار وارد خیمه امام سجاد (ع)می شدند و حال ایشان را می پرسیدند و گزارشی از وضعیت اتفاقات به امام سجاد می دادند،و این به پدر و مادران ما درس می دهد که باید فرزندان را آگاه بکنیم.

زارع با اشاره به اینکه امام حسین(ع) در بحبوحه به سئوالات فرزندانشان پاسخ می دادند، خاطرنشان کرد: این اتفاقی که برای جایگاه پدری در جامعه ایرانی رخ می دهد سبب شده تا در دو طرف ماجرا با آسیب هایی مواجه باشیم هم پدران کنشگری خودشان آنچنان که باید انجام نمی دهند و هم فرزندان احترام و جایگاهی که باید داشته باشند را برای پدران قائل نیستند، امام سجاد (ع) به قدری بیمار بودند که توانایی ایستادن را نداشتن اما از حضرت زینب امداد می طلبند که از بستر بلند شوند.

*فواید اقتدار  پدرا به همه خانواده و جامعه می رسد

عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده با اشاره به اینکه نقش مادران در حفظ ابهت و احترام پدران ویژه است، افزود: فواید اقتدار و حفظ نقش پدرانه به همه اعضای خانواده و جامعه خواهد رسید از جمله برای دختران برای اینکه بتوانند در جامعه به راحتی ارتباط برقرار کنند و روابط بین فردی شان با مشکل مواجه نشود یکی از عوامل مهمش ارتباطی است که در نوجوانی با پدرانشان داشته اند.

زارع با اشاره به اینکه درجریان کربلا ظهور و بروز هم صمیمت پدرانه و هم احترام فرزند به جایگاه پدر را می بینیم، خاطرنشان کرد: برخورد های عاطفی امام حسین(ع) با فرزندانشان زیاد بوده است، درس ها و برداشت هایی بسیاری می توانیم از این نوع رفتار دریافت کنیم. پس از واقعه عاشورا و ورود اسرا به کوفه بعد از خطبه خوانی حضرت زینب حضرت فاطمه صغری بنت الحسین شروع به سخنرانی و خطبه ایراد کردن می کنند که به خوبی بازنمایی نشده است.

وی افزود: علی رغم پیشرفت های بسیاری که برای دختران امروز ما رخ داده است ممکن است دختری برای یک سخنرانی در یک همایش استرس بگیرد و از عهده اش بر نیاید، اما حضرت فاطمه بنت الحسین پس از داغ های سنگینی که در روز عاشورا با آن مواجه هستند دختران و خواهران امام حسین پس از جریان کربلا راه و منش امام حسین والگوی امام حسینی را ادامه می دهند.

عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده با اشاره به الگوسازی به عنوان یکی از نقش های مهم پدرانه، افزود: یکی از مؤثرترین افراد در الگوگیری فرزندان پدران هستند و فرزندان معمولا از پدران الگو می گیرند، یک فرایند طولانی و یک ارتباطات بین فردی رقم خورده است که ظهور و بروز آن را ما در روز عاشورا دیدیم که فاطمه بنت الحسین الگویی مانند امام حسین (ع) داشتند و با آن همه داغ سنگین و در جایگاه اسارت چنان شجاعت و اعتماد به نفس دارند که اینطور خطبه ایراد میکنند.

*کنشگری و شجاعت در بستر خانوادگی اتفاق می افتد

وی با بیان اینکه کنشگری و شجاعت در یک بستر خانوادگی اتفاق می افتد،‌ افزود: این تنها یک نقش مردانه نیست که بگوییم برعهده مردان است اتفاقا ما در جریان کربلا می بینیم که اول حضرت زینب(س) شروع به خطبه خوانی می کنند، بعد فاطمه صغری و بعد حضرت سکینه و در آخر امام سجاد(س) خطبه ایراد کردند، این کنشگری و این فعالیت سیاست و اجتماعی را ما از دختران نوجوان اهل بیت می بینیم.

این بانوی پزوهشگر ادامه داد: بنابراین درسی که از برخورد امام حسین(ع) با فرزندان خودشان در جریان کربلا می گیریم این است که اولا پدر جایگاه رفیعی در تربیت دینی و اجتماعی و قدرت فهم و بصیرت بچه ها دارد و برای اینکه این الگوسازی اتفاق بیفتد یکی از پایه های ویژه و محکمش ارتباط صمیمانه پدر و فرزندان است و این ارتباط صمیمانه باید به زبان بیاید.

*پدران برای فرزندان نقش فاکتور ایمنی بخش را ایفا می کنند

زارع افزود: بر اساس مطالعه ای که سال گذشته انجام دادم دخترانی که دارای رابطه مناسب با پدرانشان هستند بسیار کمتر از دخترانی که این ارتباط را ندارد دچار آسیب و روابط خطرناک در فضای مجازی هستند، زیرا پدران برای فرزندان به ویژه دختران نقش یک فاکتور ایمنی بخش را ایفا می کنند.

عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده ادامه داد: ضعف گفتگوی فرزندان به ویژه با پدر یکی از نقص هایی است که امروز خانواده های ما با آن مواجه هستند و سیاست گذاران ما باید به گونه ای برنامه ریزی کنند که توانی برای پدر بماند که بتواند وقتی برای گفتگوی با فرزندانش داشته باشد.

انتهای پیام/۳۱۳/۴۷